Sorphirða og endurvinnsla

Blandaður úrgangur í Múlaþingi er urðaður eins og staðan er í dag, það er því öllum í hag að flokka sem mest og lágmarka þannig blandaðan úrgang. Endurvinnsluefnið fer mestmegnis erlendis, þar sem fyrirtæki flokka það enn frekar og senda allt sem er mögulegt að endurvinna í endurvinnslu, afgangurinn fer til brennslu til orkuframleiðslu.

Já, það koma til með að verða breytingar á sorphirðugjöldum. Ný lög kveða á um að sveitarfélögum er ekki lengur heimilt að borga með sorphirðu fyrir íbúa, en það hefur Múlaþing gert hingað til. Gjöldin koma ekki til með að breytast fyrr en á nýju ári.

Til að byrja með verður núverandi sorphirðudagatal áfram í gildi. Það koma hinsvegar til með að verða breytingar á tíðninni eftir því sem reynsla kemur á sorphirðuna. Mun Múlaþing einnig nýta sér reynslu annarra sveitarfélaga við gerð nýs sorphirðudagatals. Þar sem kostnaður fyrir sorphirðu þarf nú að veltast allur yfir á íbúa, verður tíðninni haldið í skefjum eins og hægt er án þess að það valdi íbúum óþægindum, til að halda niðri kostnaði.

Sama breyting er að eiga sér stað um allt land. Sveitarfélög munu ekki standa kostnað af því að breyta eða skipta út tunnuskýlum. Það þurfa íbúar að gera sjálfir sem ábyrgðaraðilar sinna fasteigna. Ýmsar lausnir eru í boði, svosem krókar sem má festa á skýli til að festa fjórðu tunnuna og fást víðsvegar.

Tunnur fyrir blandaðan úrgang, plast og pappír og pappa munu vera 240 lítra, það er sama stærð og “gráa” og “græna” tunnan er í dag. Lífræna tunnan mun halda sinni stærð, 120 lítra.

Ástæða þess að ákveðið hefur verið að bjóða ekki upp á tvískipta tunnu er í raun þríþætt.

1. Þær eru mikið dýrari í rekstri, tæming á þeim tekur mikið lengri tíma. Hægt er að tæma þrjár venjulegar tunnur á sama tíma og ein tvískipt er tæmd. Það þýðir að gjöld fyrir slíkar tunnur verða mikið hærri, sem skilar sér í hærri sorphirðugjöldum.
2. Það er erfitt að tæma þær, sérstaklega ef sorpið frýs í þeim. Hönnun tunnunnar er breytt með því að setja í hana skilrúm ásamt því að hólfin eru lítil og þröng. Það veldur því að oft næst ekki að tæma þessar tunnur fyllilega.
3. Það er erfiðara að þrífa þessar tunnur en þessar venjulegu vegna skilrúmsins sem er sett í hana.

Vinnueftirlitið hefur mælst gegn þessari leið og Múlaþing mun ekki bjóða upp á þann valkost. Ástæða þess er að vinnuaðstæður sorphirðufólks sem þarf að meðhöndla slík ílát eru óviðunandi. Þessi ílát geta orðið ótrúlega þung, og tæmdar eru margar tunnur á dag sem kallar á gríðarlegan burð. Einnig þýða ílátin að starfsmenn þurfa að handleika úrganginn og eru þannig berskjölduð fyrir ýmsum bakteríum og öðrum örverum.

Lögin eru skýr, sveitarfélaginu ber að sækja fjóra flokka upp að heimili og bjóða upp á þá þjónustu fyrir alla, þar á meðal er lífrænn úrgangur. Reynsla hefur einnig sýnt það, að þar sem ekki er boðið upp á tunnu fyrir lífrænan úrgang sýna sýni þá niðurstöðu að magn lífræns efnis er margfalt hærra en þar sem tunnan er í boði. Það á líka við þar sem íbúar eru með heima moltugerð eða annað sem er gert til að nýta hráefnið heima við.

Lögin eru skýr, sveitarfélaginu ber að sækja fjóra flokka upp að heimili og bjóða upp á þá þjónustu fyrir alla, þar á meðal er plast. Gæði plasts sem safnast á móttökustöðum er lægra, það þýðir að greiðslur úr úrvinnslusjóði eru mikið lægri á hvert kíló en þau sem eru sótt heim að húsi. Hærri greiðslur úr úrvinnslusjóði skila sér síðan í hærri niðurgreiðslu á sorphirðugjöldum.

Grenndarstöðvar koma til með að vera þrjár í til að byrja með, ein á Egilsstöðum, ein á Seyðisfirði og ein á Djúpavogi. Gámar frá Rauða Krossi Íslands munu taka við textíl, líkt og hefur verið undanfarin ár og sinna því hlutverki grenndargáms fyrir textíl. Gámum fyrir annars vegar gler og hins vegar málma mun verða komið fyrir á sama svæði og textílgámarnir eru. Þörf á því að bæta við fleiri stöðvum verður metin eftir því sem reynsla hjá okkur og öðrum sveitarfélögum kemur í ljós.

Flokkunarleiðbeiningar er að finna hér á heimasíðu Múlaþings og á heimasíðu Kubbs. Frekari upplýsingar um flokkun heimilisúrgangs má nálgast á heimasíðu Umhverfisstofnunar.

Eins og staðan er í dag er ekki þörf á að hætta að nota maíspoka í lífræna sorpið. Jarðgerðarferlið er öðruvísi í Reykjavík en í Eyjafirði þangað sem lífræna sorpið okkar fer. Krefst ferlið sem er notast við fyrir Múlaþing í dag ekki að skipt sé í pappírspoka.

Nei, það er betra að endurvinnsluefnið, plastið og pappírinn fari pokalaust í tunnurnar því það er betra fyrir flokkunarferlið sem efnið á eftir að fara í gegnum.

Nei, frauðplast þarf að fara með á móttökustöð.

Það þarf ekki að þrífa sorpið, það er nóg að skola vel og þerra nokkuð vel. Aðal málið er að umbúðirnar séu lausar við efna- og matarleifar. Gott er að hafa í huga að hreinna efni skilar sér í meiri gæðum sorpsins sem skilar sér í hærri greiðslum úr úrvinnslusjóði, sem skilar sér í sorphirðugjöldin. Einnig fer sorpið í enn frekari flokkun þar sem starfsfólk þarf að handleika það.

Byrjað verður að aðskilja plast og pappa þegar fjórða tunnan (plast tunnan) kemur á heimili, henni verður dreift samhliða tæmingu á núverandi endurvinnslutunnu. Báðar tunnur verða því tómar á sama tíma og allir byrja með hreint borð. Tunnum verður dreift 4. til 18. september.